De vakbeweging in beeld en geluid – deel 9

Industriebond FNV

 In de afgelopen jaren zijn bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) meer dan 100.000, veelal zwart-wit, foto’s, dia’s en andere beeld- en geluidsdragers, afkomstig van de FNV bekeken, geselecteerd, beschreven en vervolgens gerubriceerd. De grote man achter dit project is Kier Schuringa. Hij nam het initiatief voor een ambitieus plan: de omvangrijke fotocollecties van de FNV Vakcentrale en bonden te schonen (door onder meer te ontdubbelen), te beschrijven en ze daarmee voor een breed publiek toegankelijk te maken. Met grote volharding heeft Kier, soms geholpen door enkele enthousiaste vrijwilligers, deze grote klus nu tot een goed einde gebracht. Op deze website en in de Nieuwsbrief van de VHV besteden we in een aantal afleveringen aandacht aan de resultaten van deze grote ‘in-beeld-breng’- klus van de afgelopen jaren.

Het fotomateriaal van de centrales (NVV en FNV) en elke FNV-bond vormen een deelcollectie. Elke deelcollectie wordt in het kort beschreven aan de hand van thema’s, zoals het reilen en zeilen van de organisaties, demonstraties en acties, arbeidsomstandigheden en portretfoto’s. Vaak zijn er ook specifieke verwijzingen naar fotografen of verzamelaars van fotomateriaal. De in deze bijdrage beschreven collecties bevatten directe links naar de IISG-catalogus zodat elke belangstellende de gedetailleerde beschrijvingen online kan bekijken. De foto’s zelf zijn (nog) niet gedigitaliseerd. Dat vereist een nieuwe grote inspanning.

Klik hier voor een overzicht van alle delen in deze reeks

De Industriebond FNV: voorlopers en opvolgers

De oudste voorloper van de Industriebond FNV, waarvan foto’s in deze collectie zijn opgenomen, is in de eerste plaats de ANMB. Die letters stonden voor Algemene Nederlandse Metaalwerkersbond. Vanaf 1951 werd dat Algemene Nederlandse Metaalbedrijfsbond en vanaf 1956 Algemene Nederlandse Bedrijfsbond voor de Metaalnijverheid en Electrotechnische Industrie.

Daarnaast omvat de collectie foto’s afkomstig van de ABC, de Algemene Bedrijfsgroepen Centrale. Die bestond van 1950 tot 1971 en organiseerde veel werknemers uit industriële bedrijven buiten ‘de metaal’, ‘voeding’ en ‘textiel’.

Beide organisaties fuseerden in 1971 samen met ‘De Eendracht’, de NVV-bond in de textiel- en kledingsector, tot de Industriebond NVV.
De Industriebond NVV op zijn beurt vormde in 1979 een federatie met de in 1971 opgerichte Industriebond NKV en fuseerde met deze organisatie in 1981 tot de Industriebond FNV.
In 1998 ging de Industriebond FNV zelf weer op in FNV Bondgenoten, waaraan ook de Voedingsbond FNV, de Vervoersbond FNV en de Dienstenbond FNV deelnamen.

Tot slot werd in 2015 door een fusie van FNV Bondgenoten, FNV Bouw, AbvaKabo FNV, de voormalige vakcentrale FNV en enkele kleinere FNV-bonden het zogenaamde ‘ongedeelde deel’ van de FNV opgericht.

Het eerste deel van deze fotocollectie werd in 1986 overgedragen aan het IISG als onderdeel van het archief van de Industriebond FNV. De collectie werd vervolgens in beperkte mate ontsloten en beschreven in een tijdelijke lijst. In 2021 is de collectie gestructureerd en beschreven op eenzelfde manier als alle andere fotocollecties van FNV-bonden bij het IISG. Maar ook dat was nog een tijdelijke lijst, aangezien er in 2008 nog een grote aanvulling was gekomen met foto’s van de Industriebond FNV afkomstig van FNV Bondgenoten.
Deze aanvulling van (na selectie) zo’n 4.000 foto’s werd in 2022-2023 verwerkt door Maria Dijkman, Jopie Rikkelman, Madeleine de Vries en Riet van der Zedde) en vervolgens door Kier Schuringa geïntegreerd in de uiteindelijke fotocollectie Industriebond FNV.

Inhoud Fotocollectie Industriebond FNV

De collectie omvat ruim 7.720 foto’s, afkomstig van de Industriebond FNV en de voorlopers daarvan (vooral de Industriebonden NVV en NKV). Ze brengen zowel vakbondsactiviteiten en acties en daarbij betrokken personen in beeld, als productieprocessen en arbeidsomstandigheden in de industrie in Nederland.
Het eerste deel, dat over de betrokken vakbonden en hun activiteiten gaat, omvat 2.735 foto’s. Het tweede deel, over productieprocessen, arbeidsomstandigheden en (vakbonds)acties in de industrie telt 3.112 foto’s, met als grootste sectoren de chemische industrie (419), de scheepsbouw (339) en de textielindustrie (305).

Daarnaast zijn er nog 364 foto’s over andere, meestal arbeidsgerelateerde onderwerpen en 1.430 portretfoto’s van personen.

De meeste foto’s dateren uit de jaren ‘70, ‘80 en ’90 van de 20ste eeuw. Veel zijn gepubliceerd in bladen van de Industriebond FNV, zoals als ‘Kader‘, ‘Zin‘ en later ‘FNV Magazine’.
De meest voorkomende fotografen in de collectie zijn Henk Nieuwenhuijs, Roel Troost, Ronald Sweering, Chris Pennarts en in de jaren ’90 Industriebond-fotograaf Ernst Soolsma.

Op zoek naar beeldmateriaal van en over de Industriebond FNV is het goed om te bedenken dat naast het materiaal dat een plek heeft gekregen in de Fotocollectie Industriebond FNV er ook nog veel ander beeldmateriaal over de bond bij het IISG is te vinden. Zie daarvoor de online-catalogus. Het gaat daarbij om onder meer circa 300 individueel beschreven foto’s en een grote hoeveelheid ander beeldmateriaal zoals posters.

Een kleine selectie uit het fotomateriaal

Klik hier voor een overzicht van de gehele Beeld- en geluidcollectie Industriebond FNV bij het IISG