De vakbeweging in beeld en geluid – deel 8
FNV KIEM
In de afgelopen jaren zijn bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) meer dan 100.000, veelal zwart-wit, foto’s, dia’s en andere beeld- en geluidsdragers, afkomstig van de FNV bekeken, geselecteerd, beschreven en vervolgens gerubriceerd. De grote man achter dit project is Kier Schuringa. Hij nam het initiatief voor een ambitieus plan: de omvangrijke fotocollecties van de FNV Centrale en bonden te schonen (door onder meer te ontdubbelen), te beschrijven en ze daarmee voor een breed publiek toegankelijk te maken. Met grote volharding heeft Kier, soms geholpen door enkele enthousiaste vrijwilligers, deze grote klus nu tot een goed einde gebracht. Op deze website en in de Nieuwsbrief van de VHV besteden we in een aantal afleveringen aandacht aan de resultaten van deze grote ‘in-beeld-breng’- klus van de afgelopen jaren.
Het fotomateriaal van de vakcentrales NVV en FNV, en van elke bij de FNV aangesloten bond, vormen bij het IISG een deelcollectie. Elke deelcollectie wordt in het kort beschreven aan de hand van thema’s (zoals het reilen en zeilen van de organisaties, demonstraties en acties, arbeidsomstandigheden) en portretfoto’s. Vaak zijn er ook specifieke verwijzingen naar fotografen of verzamelaars van fotomateriaal. De in deze bijdrage beschreven collecties bevatten directe links naar de IISG-catalogus, zodat elke belangstellende de gedetailleerde beschrijvingen online kan bekijken. De foto’s zelf zijn (nog) niet gedigitaliseerd. Dat vereist een nieuwe grote inspanning.
Klik hier voor een overzicht van alle delen in deze reeks
De beeld- en geluidcollectie van FNV KIEM
De oudste foto’s in deze collectie hebben betrekking op de typografische vakbonden en verenigingen uit de periode 1916-1943, vooral van de Algemeene Nederlandsche Typografen Bond (ANTB; 1866-1941) en de Nederlandse Lito-, Foto- en Chemigrafenbond (NLFCB; 1912-1940).
Na de Tweede Wereldoorlog werden deze bonden voortgezet in de Algemene Nederlandse Grafische Bond (ANGB), die in de jaren ’70 steeds meer ging samenwerken met de Rooms-katholieke vakbonden in de grafische sector: de Nederlandse Katholieke Grafische Bond (NKGB; 1932-1976) en de Grafische Bond NKV (GB NKV; 1976-1982).
Daaruit ontstaat eerst een federatie en in 1979 het besluit tot fusie in Druk en Papier FNV, die in 1982 werd afgerond. Druk en Papier FNV fuseerde in 1998 weer met de Kunstenbond FNV tot FNV KIEM.
De Algemene Nederlandse Organisatie van Uitvoerende Kunstenaars (ANOUK), de Nederlandse Vereniging van Toneelkunstenaars (NVT), de Beroepsvereniging van Theatertechnici en de Beroepsvereniging van Mimebeoefenaars vormden in 1976 de Kunstenaarsorganisatie NVV (KONVV).
De naam werd in 1980 gewijzigd in Kunstenbond FNV, die in 1998 fuseerde met Druk en Papier FNV tot de nieuwe bond FNV KIEM.
FNV KIEM is in 2015 opgegaan in de nieuwe ‘fusie-FNV’, en is daar herkenbaar als FNV Media en Cultuur
De Kunstenbond ging apart door. Aanvankelijk wel aangesloten bij de FNV (zoals een aantal andere bonden), maar sinds 2021 volledig op eigen benen.
Het overgrote deel van de foto’s in deze collectie zijn afkomstig uit het fotoarchief van Druk en Papier FNV.
Inhoud Beeld- en geluidcollectie FNV KIEM
Zo’n 4150 foto’s en dia’s in deze collectie hebben betrekking op de grafische bonden in de 20ste eeuw, met name Druk en Papier FNV (ruim 2300 foto’s en dia’s) en de ANGB (bijna 1700)
Zo’n 600 foto’s en dia’s betreffen FNV KIEM en de Kunstenbond FNV. Ruim 4.100 foto’s en dia’s hebben betrekking op de productieprocessen en arbeidsomstandigheden in de grafische sector, vooral drukkerijen, boekbinderijen, krantenbedrijven, toeleveringsbedrijven, de verpakkingsindustrie en grafische beurzen.
Veel minder (ca. 150) betreffen de kunstensector. Ruim 1.200 foto’s en dia’s zijn portretfoto’s van personen uit deze sectoren en de betreffende vakbonden. De rest van de collectie, zo’n 100 items, zijn video’s, geluidsbanden/cassettes, cd’s/cdroms en actie/propagandamateriaal van Druk en Papier, de Kunstenbond FNV en FNV KIEM. Veel van deze foto’s werden gemaakt door fotograaf Henk Nieuwenhuijs in de jaren ’60 en ’70.
Van Druk en Papier FNV, de ANGB en de voorlopers daarvan werden veel foto’s en ander illustraties opgenomen in het boek ’t Schild der solidariteit: een sociaalhistorische studie van 125 jaar grafische arbeidsverhoudingen en vakbondswerk, in 1994 gepubliceerd door de Stichting FNV Pers en Druk en Papier FNV. (426 p.; zie IISG 1995/5101).
Een kleine selectie uit het fotomateriaal
 Eeuwfeest van de Algemene Nederlandse Grafische Bond (ANGB) in 1966. Foto: Henk Nieuwenhuijs. | Bondscongres van de Algemene Nederlandse Grafische Bond (ANGB) in Scheveningen, 20-22 oktober 1955. Foto: Henk Nieuwenhuijs. |
 Stakende grafici bij drukkerij Van der Loef in Enschede, waar o.a. het dagblad Tubantia werd gedrukt, 8 februari 1977. Foto: ANEFO. |  Federatiecongres Grafische Bond NKV/ Algemene Nederlandse Grafische Bond (ANGB) – oprichting Druk en Papier- in Utrecht, 1978. Foto: Fotobureau “’t Sticht”, Utrecht. |
 Druk en Papier (Grafische Bond NKV/ANGB) fusiecongres “Samen één” in Leiden in 1982. Foto’s: Henk Nieuwenhuijs. |  Poortactie Druk en Papier kaderleden bij Bac Color in Steenbergen in 1986. Foto: Theo Bos. |
Klik hier voor een overzicht van de gehele Beeld- en geluidcollectie FNV KIEM bij het IISG