In memoriam Piet Janssen (1953-2025)

De “stille kracht” van de FNV is niet meer

Op 12 maart 2025 is oud-vakbondsbestuurder Piet Janssen overleden. Meer dan 40 jaar – vanaf december 1976 – is hij bestuurder geweest bij de FNV en zijn voorlopers.
Vakbondshistorie.nl ging in gesprek met drie van zijn vroegere collega’s.

Rotterdam, 14 april 2025. Een goede maand na het overlijden van Piet Janssen zitten we met zijn vieren in een spreekkamer op het Rotterdamse ‘Regionale Vakbondscentrum’ van de FNV: bestuurders Egbert Schellenberg, Celil Çoban, Ali Gunduz en de auteur van dit artikel.

Het gesprek gaat over de vakbondsloopbaan van Piet, over zijn eigenzinnige manier van werken en over zijn markante, maar ook zorgzame persoonlijkheid.

Markant vakbondsman

In 1968 begon Piet als timmerman bij Geelen’s aannemersbedrijf in Neer (Limburg). Nog steeds heeft dit bedrijf daar een eigen productievestiging, inclusief timmer- en meubelwerkplaats. Die eerste baan als timmerman verklaart ongetwijfeld Piets passie voor ‘hout’.
In december 1976 begint hij als vakbondsbestuurder, en wel aan de NKV-kant van de een jaar eerder gevormde Federatie van NVV en NKV.
Piet heeft het grootste deel van zijn loopbaan industriebedrijven onder zijn hoede gehad: van baksteen- en glasindustrie tot aan chemie. Een pakket dat in zijn geval optelde tot wel 24 cao-trajecten.
Actievoeren schuwde hij zeker niet. Zo signaleerde ‘De Gelderlander’ hem in 2010 ‘in actie’ bij vlakglasproducent AGC in Tiel, een bedrijf waar nooit eerder gestaakt was.
Dergelijke acties werden vaak overschaduwd door de banken- en bouwcrisis na 2008. Die leidde tot grote aantallen bedrijfssluitingen. Ook bij toeleveranciers, waaronder óók AGC Vlakglas.
Voor een vakbondsbestuurder niet de meest dankbare taak, maar Piet kweet zich er professioneel van.

‘De goot eronder pleuren’

Gevraagd naar spraakmakende acties, waar ook Piet bij betrokken is geweest, valt de naam ‘Glasfabriek Schiedam’. Een overblijfsel van de eens beroemde ‘Vereenigde Glasfabrieken’, en – zoals vaak – na 2001 in buitenlandse handen gekomen. Dat begon in 1995, en sinds 2004 was het bedrijf eigendom van het Amerikaanse Owens Illinois.
In januari 2017 werd bekend gemaakt dat de fabriek op nominatie stond om in augustus van datzelfde jaar te worden gesloten. Daar was uiteraard veel verzet tegen, zeker omdat er recentelijk nog miljoeneninvesteringen waren gedaan om technisch bij te blijven. Al snel kreeg het verzet overigens de vorm van ‘vechten voor een goed sociaal plan.’

Betrokkenheid van Piet Janssen was er vooral in het begin. Maar kort na de aankondiging van de sluiting ging hij ‘FNV Personeel’ doen, en nam bestuurder Ali Gunduz zijn werk over, inclusief het daarna volgende actietraject.

Egbert: ”De fabriek zat nog in Piets takenpakket toen de aankondiging van de sluiting plaats vond. Maar hij ging kort daarna FNV Personeel doen. Ali voerde vervolgens de onderhandelingen over een sociaal plan. Dat liep bepaald niet vlot en eindigde uiteindelijk in een ultimatum en in 8 dagen staking. Bij een volcontinubedrijf betekent dat 5 ploegen en 24 ploegwisselmomenten, waar je wel een FNV-er bij aanwezig wilt hebben.
Dus kregen collega’s de vraag om in te schrijven in het rooster om zo Ali te ontlasten. Dat heb ook ik een paar keer gedaan. Ik kende het bedrijf, omdat ik tussen 1992 en 1998 zelf de (toen nog) ‘Vereenigde Glas’ gedaan heb. Ik kwam aan de poort leden van het actiecomité tegen, die al in de vakbondskadergroep zaten in mijn tijd.”
Uiteindelijk ging de fabriek in 2017 dicht, maar niet nadat Ali en het personeel een goed sociaal plan hadden afgedwongen.
Daarbij is ook een voor deze sector typerende actievorm benut: de goot werd eronder gezet.
Egbert: “Een glasoven kun je niet zomaar stilleggen. Met een afgekoelde glasoven ben je 4-5-6 maanden bezig voor hij weer draait. Maar je kunt hem wél zo laten functioneren dat er geen bruikbare producten, lees: flessen, uitkomen. Dat wordt bereikt door het hete glas niet in de mal te laten vallen, waarmee de fles gevormd wordt, maar in de goot, waarna het glas gelijk terug de glasoven in gaat. Zo is er wekenlang geen productie gedraaid, tot de directie door had dat het de mensen echt ernst was.“
Een bijzonder soort staking dus waarbij de productie compleet stilvalt, maar de installaties gewoon doordraaien, en de mensen in de fabriek aanwezig blijven om dat goed te verlaten verlopen.

Kaderleden van de bond in de bedrijven waar hij kwam, zagen Piet als ‘man van de vloer’, als een van hun, meer dan als ‘functionaris van de werkorganisatie.’
Die stevige binding met zijn achterban is dan ook steeds een van de sterke kanten van Piet Janssen geweest.

Celil: “Chaotisch was hij af en toe wel in zijn communicatie, dat kon best lastig zijn. In het begin dacht ik zelfs: ‘wat is dit voor iemand.’ Iedereen die ik sprak, ook veel kaderleden, beaamden dat: een bijzondere man! Maar wat vooral telt: hij had het hart op de goede plek. Bovendien heb ik ook een hoop lol met hem gehad.”

Egbert: “Piet was een eigenzinnige man, bezocht nooit de teamvergaderingen, maar hij deed zijn werk goed, werkte kei- en keihard, er kwamen nooit klachten over hem, dus daarom is hij daar ook nooit op aangesproken. Waar je hem wél zag was op landelijke ‘bestuurdersdagen’. Daar was-ie, en dan liet hij zich ook luid en duidelijk horen.”

Waarom deed hij die teamvergaderingen niet? Egbert: “Zijn stelling was: allemaal collega’s die lopen op te scheppen wat ze hebben gedaan…daar heb ik helemaal niks mee.”

Piet had een notoire hekel aan ‘intern gedoe’, en de door escalerende interne ruzies geteisterde FNV van voorjaar 2025 heeft hem ongetwijfeld pijn gedaan en boos gemaakt. Daar is een vakbond immers niet voor bedoeld, zoiets gaat alleen maar ten koste van de leden.

Kort voor zijn pensionering kwam er een ‘pakketwissel’. In 2017 werd Piet namelijk bestuurder van ‘FNV Personeel’, en daarmee ook onderhandelaar namens zijn eigen collega’s in de bond.
Er wordt beweerd dat dit een van de meest weerbarstige pakketten is, die je als vakbondsbestuurder kunt krijgen. De onbarmhartige kritiek van je collega’s is nooit ver weg, hoewel niet steeds recht-voor-zijn-raap. Naar verluidt is Piet uiteindelijk ook niet blij geworden van deze laatste ‘carrièrestap’. “Dat had ik nooit moeten doen,” aldus Piet.

Recht-voor-zijn raap en toch zorgzaam

In het omgaan met werkgevers was Piet ‘een harde’. Maar ook naar collega’s en kaderleden nam hij geen blad voor de mond. Celil: “Als iemand in zijn ogen ‘niet deugde’, dan kreeg die persoon het ook te horen. Niet via omwegen, achter de rug om, maar van Piet zelf.“
Enerzijds was Piet niet het voorbeeld van een ‘communicatiewonder’. Hij was eigenlijk vrij gesloten, en kon ook best bot of afhoudend zijn.
Maar velen hebben ook de zorgzame kant van Piet ervaren. Minder ervaren collega-bestuurders hebben ervaren hoe Piet een luisterend oor wist te bieden, en ze met raad en daad bijstond, als ze ergens in dreigden vast te lopen. Celil: “Ik heb veel aan Piet te danken. Ik kwam in 1994 bij de Industriebond FNV in dienst. De omgang met sommige collega’s was in het begin best moeilijk. Piet zei toen, en dat was typerend voor hem: laat je niet gek maken. Je gaat met mij mee, en het gaat allemaal goedkomen. En het kwám goed.”

Ali: “Zijn zorg voor nieuwe collega’s is echt iets wat onthouden moet worden, als je over Piet schrijft.

Hij vond het belangrijk dat ze goed terecht kwamen. Als hij zag dat iemand het moeilijk had, was juist Piet, die de naam had ‘een harde’ te zijn en eigenlijk ook een heel gesloten man was, zeer betrokken. Hij luisterde en hielp je er doorheen.”

Een andere vorm van zorgzaamheid betrof de (meestal) dames die de ondersteuning op het secretariaat verzorgden. Met hen trok hij op vrijdagmiddag, benen op tafel, graag een fles wijn open om de week in goede sfeer af te sluiten.

Ondanks zijn tomeloze inzet was Piet bepaald geen ‘man zonder hobbies’, hoewel hij daar na zijn pensionering ongetwijfeld aanzienlijk meer tijd voor had. Op wintersport gaan was er een van, het organiseren van een gezellige barbecue een andere. En wanneer we kijken naar de herdenkingspagina op Facebook zien we dat ook de wandelclub en het theaterbezoek vermeld worden. Kortom: een divers mens, en ongetwijfeld had hij daar graag nog veel langer van willen genieten.

“Icoon van de vakbeweging” en “stille kracht”

Piet liep niet met zichzelf te koop, was er ook niet op uit om zichzelf te profileren. Hard werken, en het belang van de leden gingen vóór alles, als het moest 7 dagen per week, 24 uur per dag. Zichzelf wegcijferend, dat was Piet Janssen. Begin 2024 blijkt dat hij ongeneeslijk ziek is. Typerend: hij deelt dit met maar heel weinig mensen.

Ali, Celil, Egbert: alle drie omschrijven zij Piet als ‘icoon van de vakbeweging’ én als ’stille kracht.’
Vanwaar die dubbele omschrijving? Celil: “Piet was een icoon, maar dan wel een rustig icoon, niet op de voorgrond tredend. Hij was altijd voor de vakbeweging bezig, om zaken goed te regelen voor de mensen, hij had een hart voor de werkende mensen. Precies binnen de kaders kon hij creatief zijn weg vinden. Hij was ook altijd goed voorbereid, wist waar hij het over had. Tegelijk is zijn bescheidenheid kenmerkend.” Egbert: “Exact, een bescheiden man die toch een heel nadrukkelijke rol in de vakbond speelde. Dat hij tussen die twee kanten wist te balanceren, wordt vaak slecht begrepen.”

Celil: “Ik heb een hoop van Piet geleerd, en veel meegemaakt, ook in actietrajecten bij de glasfabrieken, zowel in Schiedam als in Leerdam. Maar vooral: bestuurder zijn betekent dat je er bent voor je achterban en voor je kaderleden. Trouwens ook, hoe hij zijn zaakjes op orde had. Niet met de computer, maar gewoon met papiertjes. Piet liet zich ook niet gek maken, met 24 cao’s in zijn pakket: hij had een heel zinnige en creatieve manier van prioriteiten stellen ontwikkeld. En hij wist na zoveel jaar natuurlijk precies wat er allemaal in zo’n cao stond.”

Egbert: “Je moet jezelf niet gek laten maken. In werkplannen staat steeds dat je voor de einddatum van een cao al aan het onderhandelen moest zijn over een nieuwe. Als je dat doet, word je er gek van. Wat deed Piet? Hij wist welke cao’s in een werkgebied toonzettend waren, en die sloot hij dan ook het eerste af. De andere volgen dan wel, ook al is het wat later dan in de planning staat. Zo houd je het in de hand. Maar als je naar de letter van het werkplan probeert de termijnen te halen, dan werkt het niet.” Celil: “En Piet deed dat soort dingen heel goed!”

Ali: ”Ik ben in 1994 bij de Industriebond FNV gekomen, was eerst kaderlid bij de AbvaKabo. Ik kende de Industriebond totaal niet. Dan kreeg je te maken met collega’s die al jaren meeliepen. En dan werden er steeds twee namen genoemd van eigenzinnige ‘smaakmakers’: Jos Duinhoven en Piet Janssen. Zelf kreeg ik pas in 2000 direct met Piet te maken. En in al zijn eigenzinnigheid stond voorop: alles ten dienste van de leden. Soms voelde ik mij binnen de vakbeweging teleurgesteld in mijn idealen. Maar dan kwam ik Piet tegen, en dacht: gelukkig zijn er nog mensen zoals hij, die deugen.”

Egbert: “Van Piet kon je opaan. Als hij zei ‘ik pak dat wel op’, dan pákte hij het ook op.”

Wat kunnen anderen van Piet leren? Celil: “Allereerst: hart hebben voor je achterban. Piet heeft ook nooit een cao via een schriftelijke raadpleging laten goedkeuren, hij ging altijd naar de bedrijven toe. Verder: jezelf blijven, doen wat je zelf belangrijk vindt.”

Egbert: “Hij deed binnen de grenzen van het beleid toch zijn ding, zocht soms de grens ook op. Wel zorgde hij dat hij steeds de steun had van zijn kaderleden, daardoor wist hij ook ruimte te creëren.”

Op 12 maart 2025 overlijdt Piet Janssen, net 72 jaar oud. De uitvaart gaat niet gepaard aan groots afscheidsceremonieel. Integendeel: het gebeurt in besloten kring. Celil: ”Ik ben naar zijn uitvaart geweest. Ook dat was typisch Piet: in een klein voormalig kerkje in zijn dorp, met een heel klein aantal genodigden. Precies zoals hij het wilde.“

De “stille kracht” van de FNV is niet meer, maar vergeten zullen we hem, en de lessen die hij aan velen leerde, niet!

Jan Verhagen
April 2025

¹ Voluit ‘Dupont de Nemours’, de naam ‘Chemours’ is dus niet uit de lucht komen vallen.
² Zie https://www.bnnvara.nl/zembla/artikelen/dupont-en-de-pfas-doofpot-wat-verzweeg-de-industrie-tijdlijn
³ Zie ook het kamerdebat hierover in 2017