Voorzitter van FNV Jongeren 1994-1996
Podcast ‘Voorwaarts en niet vergeten’: Jaap de Bruijn
Wederom een podcast in de serie ‘Vakbondsjongerenorganisaties’. Dit keer een gesprek met Jaap de Bruijn, dat alweer enige tijd geleden plaatsvond. Om precies te zijn: op 24 januari 2024.
Jaap was de derde voorzitter van de ‘nieuwe’ FNV Jongerenorganisatie, FNV Jongeren.
FNV Jongeren ontstond in maart 1990, na het tumultueuze einde van de ‘Jongerenorganisatie Verbonden met de FNV’, eind 1989.
De eerste voorzitter, tot september 1992, was Hermien Dekker. Zij werd opgevolgd door Astrid Kaag, die daarna vrij snel met zwangerschapsverlof ging, maar ook in 2025 nog actief is binnen de FNV.
Na een grote reorganisatie in 1993-1994, gevolg van een bezuiniging op de subsidies door zowel het Ministerie van VWS[1] als door de FNV, werd Jaap de Bruijn voorzitter nummer drie.
Dat bleef hij tot de opheffing van FNV Jongeren als eigenstandige organisatie in december 1995, die wederom alles te maken had met dichtgedraaide geldkranen.
Een serie van drie
Het gesprek met Jaap resulteerde in een 3-delige podcast.
Deel 1:
Na een duik in Jaaps studentenverleden komt al snel een lastig thema aan de orde: de driedubbeldoelstelling van FNV Jongeren: basiswerk, politieke lobby én jongeren warm maken voor lidmaatschap van de vakbond. Praktisch aan de weg timmeren deed FNV Jongeren onder andere met zijn vakantiewerkcampagnes.
Deel 2:
We praten over de meerwaarde van een vakbondsjongerenorganisatie. Verder over de Jeugdwerkgarantiewet, de sterk veranderende arbeidsmarkt, de positie van jongeren daarin, en hoe daarop in te spelen. Dit deel eindigt met de opheffing van FNV Jongeren in 1996.
Deel 3:
We betreden de 21 eeuw. Hoe de voortdurende trend van een dalend aantal jonge vakbondsleden te keren? Kan meer aandacht voor de vakinhoudelijke kant van het werk helpen? Flexwerk komt aan de orde, evenals de mogelijkheden én beperkingen van social media. Ook staan we stil bij de organizing-methodiek en de aanpak van vakbondsjongerenwerk door de bonden voor hoger personeel.
Een kort bestaan
FNV Jongeren heeft amper 6 jaar bestaan: van 1990 tot 1996. Voorganger was de eind 1989 ter ziele gegane ‘Jongerenorganisatie verbonden met de FNV’. De opvolger van FNV Jongeren was in maart 1996 (niet voor het eerst) een bij de vakcentrale FNV ondergebracht ‘FNV Jongerensecretariaat’.
Dat kende geen voorzitter, maar een soort van “coördinator”, zonder veel beleidsvrijheid. Desondanks presenteerde men zich naar buiten als ‘Vereniging FNV Jongerenorganisatie’ (zie afbeelding links).
Pas in 2006 zien we weer een volwaardige FNV-jongerenorganisatie ontstaan, FNV Jong, tegenwoordig beter bekend als FNV Young & United.
Voor meer artikelen en podcasts over vakbondsjongerenwerk: ga naar de overzichtspagina over dit thema.
Complex gepositioneerd
In de podcast schetst Jaap onder andere de complexiteit van een organisatie die drie doelen met elkaar moet zien te verbinden: ‘basisorganisatie’, bedoeld om jongeren te activeren, ‘lobbyorganisatie’ richting de politiek en daarnaast óók de opdracht jongeren warm te maken om zich aan te sluiten bij een van de bestaande FNV-bonden. Dat laatste doel ging gelijk op met het FNV-traject ‘FNV-2000’, dat ook beoogde de aantrekkingskracht van de vakbeweging op jongeren te verhogen.
Bekeken vanuit de politieke doelen wilde FNV Jongeren een soort ‘mini-vakcentrale voor de jongeren’ worden.
Bij sommige onderwerpen kon dat laatste doel wel tot discussie leiden met de ‘grote’ vakcentrale, zoals bij de Jeugdwerkgarantiewet: kon FNV Jongeren daarin wel of niet een zelfstandig standpunt innemen, dat misschien wel afweek van dat van de vakcentrale…?
Vakantiewerkcampagnes en meer
In die periode timmerde FNV Jongeren onder meer aan de weg met vakantiewerkcampagnes. Dat ging in de vorm van een ‘vakantiewerktelefoon’, maar ook door met busjes het land in te gaan, voor direct contact met vakantiewerkende jongeren. “Dat deden we op vakantieparken, campings, pretparken, maar ook onder de vakantiewerkers in land- en tuinbouw. Die activiteiten waren heel populair, en media-aandacht daarvoor vertaalde zich ook onmiddellijk in drukte op de telefoon.”
Daarnaast hoorde ook advies over de rechten van stagiaires, zoals het stagecontract en de stagevergoeding tot de activiteiten van FNV Jongeren.
“We waren geen harde, actiegerichte club, we waren er ook niet op uit om werkgevers aan de schandpaal te nagelen, maar als we echte misstanden doorkregen, werd dat wel doorgespeeld naar de betreffende sectoren, die dan actie konden ondernemen.”
Urgentiebesef en vakbondscultuur
FNV Jongeren was een organisatie waar je lid van kon worden, maar het grootste deel van de leden werd ‘aangeleverd’ door een aantal bonden, die hun jonge leden (onder de 25) automatisch lid maakten van FNV Jongeren. Het doel van de organisatie om jongeren ‘warm te maken’ voor het lidmaatschap van de vakbond, was volgens Jaap niet echt een succes, waarbij ‘gebrek aan urgentiegevoel’ bij een aantal bonden én de soms starre bondscultuur niet echt hielpen.
“Hoewel die ‘cultuurkant’ langzaam maar zeker wel verbeterde, zag je ook wel dat een aantal actieve leden van FNV Jongeren juist de heersende vakbondscultuur gingen overnemen, zelf ’vakbondje gingen spelen’. Bovendien ging er best veel tijd verloren aan intern gedoe, eigen agenda’s van deze of gene, en de diverse deelbelangen, waarbij vaak onvoldoende naar het grotere geheel en doelen werd gekeken.”
Bij FNV Jongeren probeerde men dat wel te doorbreken, onder andere door te experimenteren met andere vormen dan het traditionele ‘rondje’ langs de deelnemers tijdens een vergadering.
FNV Jongeren werkte regelmatig samen met de CNV-Jongerenbeweging, hoewel het uitwisselen van methodieken en kennis maar sporadisch gebeurde.
Er komen nog heel wat andere onderwerpen aan de orde tijdens het gesprek…
Het complete verhaal in geuren en kleuren? Schakel dan door naar de podcasts!
Jan Verhagen
juni 2025
Verder lezen…
- Het webzine (toen nog blad) Solidariteit heeft in april en mei 1990 bij monde van voormalig KWJ-er Dirk de Jager enkele artikelen gewijd aan de oprichting van FNV Jongeren: Vooraf aan FNV Jongeren en FNV Jongeren (beide pdf)
- Een in sommige opzichten confronterend artikel over de relatie tussen FNV en jongeren, waarin ook Jaap de Bruijn aan het woord komt, stond in de Volkskrant van 7 september 1996.
- Een kritisch interview met Jaap de Bruijn in FNV Magazine van 30 juni 1994 (pdf).
- ‘FNV JongerenNieuws’ nummer 1 (augustus 1996) met tekst en uitleg over het einde van FNV Jongeren en de start van het nieuwe jongerensecretariaat (pdf).
- Werkplan en bijbehorende notitie uit augustus 1996 over de start van het nieuwe FNV Jongerensecretariaat (pdf).
- ZAPP – het blad van FNV Jongeren – nummer 22 van mei 1995 (pdf)
[1] Tot augustus 1994: Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur (VWC) (Bron: Wikipedia)