Het geheugen van de vakbeweging
De ogen van de vakbeweging. Dat was de titel van een boek dat 25 jaar geleden verscheen. Het blader- zwart-wit- fotoboek bevatte beelden van 19 fotografen die in de jaren tachtig voor de vakbeweging hadden gewerkt. Zwart-wit beelden die een geschiedenis van die jaren schreven op een moment dat veelkleurige beelden het zwart-wit verdrongen.
Alsjeblieft je bent ontslagen, foto van Chris Pennarts
Bondig. Dat was de naam van het blad dat de Voedingsbond FNV, in de jaren tachtig van de vorige eeuw, aanvankelijk tweewekelijks, naar zijn 50.000 leden stuurde. Het blad onderscheidde zich in ieder geval door zijn stacatto-woordgebruik, ook wel puntenwedstrijd genoemd (andere leestekens werden niet gebruikt). En vooral door het gebruik van de vele foto’s. In de overtuiging dat beelden meer indruk maakten dan woorden. Tien jaar lang werkte Geert Wijnhoven aan dat blad samen met vormgever Rik Tazelaar. Chris Pennarts was de fotograaf die de meeste beelden leverde. Nadat Wijnhoven in 1989 ontslag nam bij de bond besloot hij samen met vormgever en fotograaf een document te maken dat zowel de (vakbonds)fotografen als zwart-wit-fotografie een mogelijke plek in de geschiedenis zou geven. Hoofdrol in het boek spelen beelden van Han Singels van een scheefswerf die denken aan tientallen jaren daarvoor. Maar ook beelden van ruimtes waar tientallen computerservers draaien om iets mogelijk te maken wat nu misschien wel in een iPhone past. En de beelden van de ‘ontslaguitreiking’ bij snoepjesfabriek Jamin in Oosterhout waarmee Chris Pennarts in het midden van de jaren ’80 een hoofdprijs won bij de Zilveren Camera; het jaarlijkse gala voor Nederlandse Fotografen.
Bijna een jaar lang waren Pennarts, Tazelaar en Wijnhoven bezig met het betrekken van fotografen, selecteren van foto’s en zoeken van middelen.
De fraaie en kostbare productie van het boek is mogelijk geworden doordat enkele bonden hebben toegezegd de nodige duizenden exemplaren af te nemen als relatiegeschenk. Zeg maar een ‘crowdfunding avant-la-lettre’.
Het lijkt de makers van het boek gelukt om ‘geschiedenis te schrijven’. Het boek, en tientallen foto’s eruit, hebben hun plek gekregen in het het boek “Nieuwe geschiedenis van de fotografie in Nederland dat in 2007 verscheen.
Geert Wijnhoven
Januari 2016